کاربرد و موارد مصرف استفاده از داروهای قلبی
قلب، عضله‌ای خستگی‌ناپذیر که در طول زندگی، بی‌وقفه خون را در رگ‌ها به جریان می‌اندازد و حیات را به اقصا نقاط بدنمان می‌رساند. اما گاه، در اثر عوامل مختلف، این تپش‌های منظم از نظم خارج شده و بیماری‌های قلبی گریبان‌گیرمان می‌شوند.
بیماری‌های قلبی، مجموعه‌ای از بیماری‌ها هستند که قلب و سیستم عروقی ما را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. این بیماری‌ها که شایع‌ترین علت مرگ‌ومیر در جهان هستند، می‌توانند به شکل‌های مختلفی ظاهر شوند و در بسیاری از موارد، بدون هیچ علامت هشداردهنده‌ای، ناگهان به انسان حمله می‌کنند.
طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، در سال 2021، حدود 17.9 میلیون نفر بر اثر بیماری‌های قلبی جان خود را از دست داده‌اند که این رقم معادل 32% از کل مرگ و میرهای جهانی است
وقتی به لیست داروهای قلبی و کاربرد آنها برای این بیماری نگاه می اندازیم متوجه نقشی محوری داروهای قلبی در مدیریت بیماری می شویم که به بیماران فرصتی برای بهبود سلامت و کیفیت زندگی می‌دهند.
در این مقاله، قصد داریم به بررسی
- بیماری‌های شایع قلبی
- علائم و نشانه ها
- کاربرد و موارد مصرف استفاده از داروهای قلبی
که برای درمان به کار می‌روند و نقش طراحی دارو در تولید داروهای مؤثر بپردازیم. همچنین نگاهی به آمار مصرف این داروها در جهان خواهیم داشت.
انواع بیماری‌های قلبی
بیماری‌های قلبی، طیف وسیعی از اختلالات را شامل می‌شوند که قلب و سیستم گردش خون را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. از جمله شایع‌ترین این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بیماری عروق کرونر (CAD)
شایع‌ترین نوع بیماری قلبی بوده و زمانی رخ می‌دهد که شریان‌هایی که خون را به عضله قلب می‌رسانند، به دلیل تجمع پلاک، سخت و باریک می‌شوند. این می‌تواند منجر به درد قفسه سینه، تنگی نفس یا حتی حمله قلبی شود.
نارسایی قلبی
ناتوانی قلب در پمپاژ خون به طور مؤثر که می‌تواند منجر به خستگی، تنگی نفس، تورم پاها و مچ پا و سایر علائم شود.
آریتمی قلبی
اختلال در ریتم یا ضربان قلب که می‌تواند منجر به تپش قلب، سرگیجه و حتی غش شود.
بیماری دریچه قلب
اختلال در عملکرد دریچه‌های قلب که می‌تواند منجر به نارسایی قلبی و سایر مشکلات شود.
بیماری‌های مادرزادی قلب
نقص‌هایی در ساختار قلب که از بدو تولد وجود دارند و می‌توانند طیف وسیعی از علائم را ایجاد کنند.
نارسایی قلبی و میزان شیوع آن
نارسایی قلب به انگلیسی Heart failure نامیده می‌شود یک بیماری مزمن و پیش‌رونده است که در آن عضله قلب قادر به پمپاژ خون کافی برای تأمین نیازهای بدن به خون و اکسیژن نیست.
نارسایی قلبی می‌تواند سمت چپ، راست یا هر دو طرف قلب را درگیر کند و خون برمی‌گردد و در رگ‌ها و ریه جمع می‌شود و یکی از معضلات کنونی تمام جوامع بشری از جمله ایران است
در سراسر جهان، نارسایی قلبی حدود 26 میلیون نفر را تحت تاثیر قرار می دهد. در ایران شیوع نارسایی قلبی به دلیل عواملی مانند پیری جمعیت، میزان بالای عوامل خطر قلبی عروقی و بهبود بقای سایر بیماری‌های قلبی در حال افزایش است و حدود 25 درصد از بیماران بستری شده در بخش های قلب در ایران، نارسایی قلبی دارند
علائم و نشانه‌های نارسایی قلبی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تنگی نفس به‌خصوص هنگام فعالیت بدنی یا درازکشیدن
- خستگی و ضعف.
- تورم (ادم) در پاها، مچ پا و پاها.
- ضربان قلب سریع یا نامنظم.
- کاهش توانایی ورزش‌کردن.
- سرفه یا خس‌خس مداوم همراه با خلط خونی سفید یا صورتی.
- تورم شکم
- افزایش وزن ناگهانی ناشی از احتباس مایعات.
- کمبود اشتها و حالت تهوع.
- مشکل در تمرکز یا کاهش هوشیاری
داروهای مهم در نارسایی قلبی
داروهای متعددی برای درمان نارسایی قلبی استفاده می‌شود که به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند:
داروهای دیورتیک یا ادرار آور
کاربرد: این داروها به دفع مایعات اضافی از بدن با دفع سدیم و کلر و در نتیجه آب اضافی بدن از طریق کلیه‌ها کمک می‌کنند که می‌تواند به کاهش گرفتگی ریه‌ها و پاها کمک کند. نمونه‌هایی از دیورتیک‌ها عبارت‌اند از:
- فوروزماید (Lasix)
- اسپیرونولاکتون (Aldactone)
- هیدروکلروتیازید (Hydrochlorothiazide)
مهارکننده‌های آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین (ACE)
کاربرد: این داروها با مسدودکردن آنزیمی که باعث باریک شدن رگ‌های خونی می‌شود، به کاهش فشارخون و بهبود جریان خون کمک می‌کنند تا قلب راحت‌تر خون را از قلب خارج نماید. نمونه‌هایی از ACE-Iها عبارت‌اند از:
- کاپتوپریل (Captopril)
- لیزینوپریل (Lisinopril)
- رامپریل (Ramipril)
مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II (ARB)
کاربرد: این داروها با مسدودکردن گیرنده‌های آنژیوتانسین II در سلول‌های بدن، به کاهش فشارخون و بهبود جریان خون کمک می‌کنند. نمونه‌هایی از ARB ها عبارت‌اند از:
- والزارتان (Valsartan)
- لوزارتان (Losartan)
- ایربرسارتان (Irbesartan)
بتابلاکرها
کاربرد: این داروها با مسدودکردن اثرات هورمون‌های آدرنالین و نورآدرنالین، ضربان قلب و فشارخون را کاهش می‌دهند. این امر می‌تواند به کاهش تقاضای قلب برای اکسیژن و کاهش خستگی کمک کند. نمونه‌هایی از بتابلاکرها عبارت‌اند از:
- متوپرولول (Metoprolol)
- بیس پروپرانولول (Bisoprolol)
- کارودیلول (Carvedilol)
دیگوکسین (دیژیتالیس)
کاربرد: این دارو با تقویت قدرت انقباضی عضله قلب، به بهبود پمپاژ خون توسط قلب کمک می‌کند. دیگوکسین همچنین می‌تواند به تنظیم ضربان قلب نامنظم کمک کند.
نکته مهم: این فقط یک لیست کلی از داروهای مهم برای نارسایی قلبی است.
روش استفاده داروهای درمان نارسایی قلبی
این اطلاعات فقط جنبة آموزشی دارند و به‌هیچ‌وجه جایگزین مشاوره پزشکی با پزشک متخصص قلب نیستند
میزان مصرف و روش استفاده از داروهای نارسایی قلبی به نوع دارو، شدت بیماری و شرایط شخصی بیمار بستگی دارد. به همین دلیل، پزشک معالج با بررسی دقیق وضعیت بیمار، دوز و نحوه مصرف هر دارو را به طور دقیق تجویز می‌کند و برای استفاده از داروهای قلبی بهتر است به نکات زیر توجه کنید.
- داروها را دقیقاً طبق دستور پزشک و در زمان‌های تعیین شده مصرف کنید.
- هرگز دوز دارو را خودسرانه کم یا زیاد نکنید و یا مصرف آن را قطع نکنید.
- داروها را با یک لیوان آب کامل میل کنید.
- برخی از داروها باید با معده خالی و برخی دیگر با غذا مصرف شوند.
- در صورت فراموشی مصرف دارو، به‌محض یادآوری آن را مصرف کنید.
- اگر بیش از چند نوبت مصرف دارو را فراموش کردید، با پزشک خود مشورت کنید
- داروهایتان را همیشه و همه‌جا همراه خود داشته باشید
- دارو را در جای خشک و خنک نگهداری کنید
مشورت با پزشک در استفاده از داروها
بعضی از افراد سرخود و با سرچ کردن داروی های قلبی و فشارخون به دنبال قوی‌ترین دارو قلب می‌گردند درحالی‌که اصطلاح “قوی‌ترین” می‌تواند در مورد داروهای قلبی گمراه‌کننده باشد. اثربخشی یک دارو به‌شدت فردی است و به شرایط خاص قلبی و وضعیت بیمار بستگی دارد. با این‌حال، داروهایی مانند استاتین‌ها برای کاهش کلسترول، آسپرین و وارفارین برای پیشگیری از لخته‌شدن خون به طور گسترده به دلیل تأثیرشان بر سلامت قلب و عروق شناخته شده‌اند
نقش طراحی دارو در تولید داروها
طراحی دارو نقش مهمی در توسعه داروهای مؤثر، به‌ویژه برای درمان بیماری‌های قلبی عروقی (CVDs) دارد که همچنان عامل اصلی مرگ‌ومیر در سطح جهان است. فرایند طراحی دارو شامل ایجاد مولکول‌هایی است که می‌توانند با اهداف بیولوژیکی تعامل کنند تا پیشرفت بیماری یا علائم آن را تغییر دهند. ابزارهای طراحی دارو به کمک کامپیوتر در مراحل in silico انقلابی در توسعه درمان‌هایی جدید ایجاد کرده‌اند و امکان شبیه‌سازی تداخلات دارو – گیرنده و پیش‌بینی خواص فارماکوکینتیک را فراهم می‌آورند. این رویکرد نه تنها کشف داروهای جدید را تسریع می‌کند، بلکه درک افراد از مکانیسم‌های بیماری را نیز افزایش می‌دهد.
نتیجه‌گیری
داروهای قلبی گواهی بر پیشرفت‌های علم پزشکی هستند و به بیماران قلبی امید بهبودی می‌بخشند. از مدیریت نارسایی قلبی تا طراحی نسل بعدی داروها، مسیر داروهای قلبی مسیری از تکامل مداوم و تعهد به مراقبت از بیمار است و با استفاده از دانش طراحی محاسباتی دارو منجر به تولیدداروهای مؤثرتر، ایمن‌تر و شخصی‌تر شده است که می‌توانند پیچیدگی‌های سلامت قلب و عروق را بهتر برطرف کنند.
