به گزارش بیوکمپ مرکز کارگاه آموزشی ژنتیک و طراحی دارو در ایران؛ تفاوت بین مصرف دارو و سوء مصرف دارو مبهم است. عوامل متعددی چون میزان آسیب به فرد با جامعه و میزان مشکلات مرتبط با دارو از عوامل تمایز در این مورد به شمار می آیند ولی هنوز بحث و مجادله بر سر این موضوع فراوان است. اصطلاح مصرف دارو معمولا به استفاده آزمایشی و سوء مصرف غالبا به مصرف آسیب رسان آن اطلاق می شود. در SM-IV اختلال های مصرف مواد به دو شاخه تقسیم شده اند، سوء مصرف مواد که مصرف مکرر مواد را شامل می شود عبارتند از:
- منجر شدن به شکست در انجام وظایف اصلی در مدرسه کار یا خانه
- ایجاد شرایطی که از نظر فیزیکی پر مخاطره هستند.
- منجر شدن به مشکلات قانونی مرتبط با مواد
- ایجاد یا تشدید مشکلات بین فردی و اجتماعی به صورت دائمی در اثر مصرف مواد
مصرف دارو به معنی استفاده از دارو طبق دستور پزشک یا متخصصان بهداشت و درمان است. این شامل موارد زیر می شود:
- <>مصرف دارو در دوز و زمان مناسب
- مصرف دارو برای درمان یک بیماری یا مشکل خاص
- مصرف دارو برای مدت زمان تجویز شده
سوء مصرف دارو به معنی استفاده از دارو به روشی غیرقانونی یا غیرمجاز است. این شامل موارد زیر می شود:
-
- مصرف دارو بدون نسخه پزشک
مصرف دارو در دوزهای بیشتر یا کمتر از حد تجویز شده
- مصرف دارو برای اهداف غیرقانونی یا تفریحی
- مصرف دارو برای خود درمانی
علائم سوء مصرف دارو:
- مصرف دارو بدون نسخه پزشک
- مصرف دارو در دوزهای بیشتر یا کمتر از حد تجویز شده
- مصرف دارو برای اهداف غیرقانونی یا تفریحی
- ادامه مصرف دارو علیرغم وجود مشکلات سلامتی یا اجتماعی
- پنهان کردن مصرف دارو از دیگران
- احساس نیاز به مصرف دارو برای عملکرد طبیعی
مطالب ویژه: طراحی دارو
معیارهای وابستگی به مواد دارا بودن حداقل 3 مورد از موارد زیر است:
- نیاز به افزایش چشمگیر میزان ماده مورد نظر یا کاهش چشمگیر اثر دارو در صورت عدم تغیر مقدار مصرف (یعنی مقاومت)
- علائم گوشه گیری به خاطر مصرف آن ماده یا جلویری از بروز علائم گوشه گیری به خاطر مصرف همان ماده
- مصرف مواد با میزان بیشتر یا برای زمانی طولانی تر از آن چه که قصد آن وجود داشته است.
- تمایل دائمی یا تلاش ناموفق برای قطع کنترل مصرف
- صفر زمان طولانی جهت به دست آوردن مواد مصرف آن و به حالت عادی بازگشتن پس از مصرف
- رها کردن یا کاهش فعالیت های مهم اجتماعی، تحصیلی یا تفریحی
- استمرار مصرف مواد علی رغم آثار مخرب فیزیکی و فیزیولوژیک دائمی یا
- عود کننده ای که ایجاد یا تشدید می کند.
مطالب ویژه: فرمولاسیون لوازم آرایشی
اما این معیارها به دلیل در نظر گرفتن انواع رایج مصرف ماده در جامعه مورد استفاده قرار گرفته اند و آن چنان که پیشنهاد شده تهیه پیوستاری از شدت مشکلات ناشی از مصرف تا سوء مصرف اجتماعی و میزان وابستگی به ماده می تواند مناسب تر باشد.
